Τετάρτη 22 Οκτωβρίου 2008

Kλίμα της Γης κατά τους γεωλογικούς αιώνες

Σκοπός του παρόντος άρθρου είναι να γίνει μία γενική αναφορά στο κλίμα του πλανήτη γη σε κάθε γεωλογικό αιώνα. Τα παρακάτω συμπεράσματα προέκυψαν με διάφορους τρόπους μελέτης του κλίματος κατά το παρελθόν όπως η δενδροχρονολόγηση, τα καρότα πάγου, τα στοιχεία από τους κοραλλιογενείς υφάλους, τα στοιχεία που δίνουν τα ισότοπα οξυγόνου και τέλος τα στοιχεία που δίνει η ποικιλότητα της πανίδας των ωκεανών.

γεωλογική κλίμακα του χρόνου

Η γη σχηματίστηκε πριν από περίπου 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια. Κατά τον αρχαικό αιώνα (από σχηματισμό γης έως πριν από 570 ΕΧΠ - εκατομμύρια χρόνια πριν), αρχικά τουλάχιστον δεν υπήρχαν παγετώνες πάνω στον πλανήτη. Αυτό οφείλονταν στην ιδιαίτερα υψηλή περιεκτικότητα της ατμόσφαιρας σε CO2, συνέπεια του οποίου ήταν οι υψηλές θερμοκρασίες που απέτρεπαν τον σχηματιμσό πάγου (το CO2 είναι αέριο του φαινομένου του θερμοκηπίου).

Αργότερα όμως, πριν από περίπου 2,6 δις χρόνια μειώθηκαν σημαντικά οι ποσότητες CO2 στην ατμόσφαιρα με αποτέλεσμα την πτώση της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας και τον σχηματισμό των πρώτων πάγων. Στη συνέχεια ακολούθησε μια θερμή περίοδος έως και πριν από 900 ΕΧΠ και έπειτα ακολούθησε μια προοδευτική ψύξη έως πριν από 600 ΕΧΠ.

Κατά τον παλαιοζωικό αιώνα (570 - 250 ΕΧΠ) το κλίμα ήταν γενικά θερμό. Σε αυτόν τον αιώνα έλαβαν χώρα δύο παγετώδεις περίδο, η πρώτη 450 ΕΧΠ και η δεύτερη 320 - 250 ΕΧΠ κατά το Πέρμιο. Οι παγετώνες εμφανίζονται σε περιοχές που σήμερα βρίσκονται στο νότιο ημισφαίριο δηλαδή την Ν.Αμερική, Αφρική και Αυστραλία. Εκείνη την εποχή βρίσκονταν στον νότιο πόλο. Αντιθέτως σε περίοχές που σήμερα βρίσκονται στο βόρειο ημισφαίριο, δεν υπήρξαν παγετώνες. Αυτές οι περιοχές την εποχή εκείνη βρίσκονταν στους τροπικούς και στον ισημερινό.

Στον μεσοζωικό αιώνα (250 - 65 ΕΧΠ) το κλίμα γενικά χαρακτηρίζεται θερμό. Συγκεκριμένα στις αρχές του αιώνα το κλίμα είναι ψυχρό και υγρό. Κατά το Μέσο Τριαδικό όλες οι σημερινές ήπειροι ήταν ενωμένες και συνιστούσαν μια υπερήπειρο, την Παγγαία. Στο εσωτερικό της Παγγαίας, δηλαδή σε περιοχές μακριά από την θάλασσα, το κλιμα ήταν ακραίο ηπειρωτικό. Ήταν θερμό και ξηρό. Λόγω του παραπάνω (θερμές + ξερές συνθήκες) σχηματίστηκαν σε αρκετές περιοχές εβαπορίτες, δηλαδή αποθέσεις άλατος. Οι εβαπορίτες κυρίως σχηαμτίστηκαν στα υποτροπικά πλάτη. Στα τέλη του Τριαδικού ξεκινάει μια γενική ψύξη του πλανήτη, όχι πολύ έντονη, που συνεχίζεται στο Ιουρασικό. Παρά την ψύξη και καθώς αρχίζει το Κρητιδικό αλλά και κατά την διάρκεια αυτού, δεν σχηματίζονται παγετώνες. Στο Κρητιδικό τα κοράλλια εξαπλώνονται έως τα μεγάλα πλάτη (για να ευδοκιμίσουν κοράλλια πρέπει τα νερά να είναι θερμά), κοιτάσματα ανθράκων σχηματίζονται έως και 70 μοίρες βόρειο γεωγραφικό πλάτος, τροπική βλάστηση ευδοκιμή στην Αλάσκα, στον Αρκτικό ωκεανό δεν υπάρχουν πάγοι και η στάθμη της θάλασσας βρίσκονταν 200 μέτρα πάνω από το σημερινό της επίπεδο ενώ η θερμοκρασία ήταν κατά 6 βαθμούς κελσίου υψηλότερη από την σημερινή μέση παγκόσμια θερμοκρασία.

Η Γη κατά το Ιουρασικό (199 - 145 ΕΧΠ)

Καινοζωικός αιώνας
: α) Τριτογενές (65 - 3 ΕΧΠ) και β) Τεταρτογενές (3 ΕΧΠ - σήμερα).

Κατά το Τριτογενές, και πιο συγκεκριμένα στα τέλη Κρητιδικού - αρχές Τριτογενούς, σημειώθηκε μια σύντομη μεν πολύ έντονη δε ψύξη, η οποία μάλιστα προκάλεσε και την εξαφάνιση χερσαίας αλλά και θαλάσσιας πανίδας. Κατόπιν αυτού σταδιακά άρχισαν να σχηματίζονται οι κλιματικές ζώνες. Σημειώθηκε και μία δεύτερη ψύξη, ιδιαίτερα έντονη μεταξύ Ηωκαίνου και Ολιγοκαίνου (55 - 23 ΕΧΠ). Οι ορεινές περιοχές της Ανταρκτικής άρχισαν να καλύπτονται από πάγους 25 ΕΧΠ, το ίδιο και οι πεδινές περιοχές της 15 ΕΧΠ. Πριν από 5 ΕΧΠ (αρχές Πλειοκαίνου) λόγω του θερμού και υγρού κλίματος η βλάστηση στην Ευρώπη ήταν τροπική ενώ 3 ΕΧΠ σχηματίστηκαν πάγοι στα μεγάλα υψόμετρα της Γροιλανδίας, Ισλανδίας και των Άνδεων στην Ν.Αμερική.Στο Τεταρτογενές δημιουργήθικαν σταθερά παγοκαλυμματα στα μεγάλα υψόμετρα των ηπείρων και 2,7 ΕΧΠ εμφανίσθηκαν οι πρώτοι παγετώνες του Τεταρτογενούς. Οι παγετώδεις περίοδοι του Τεταρτογενούς για την Ευρώπη είναι οι Gunz, Mindel, Riss και Wurm και για την Βόρεια Αμερική (ίδιες χρονικές περίοδοι με διαφορετικές ονομασίες) Nebraskan, Kansan, Illinoian, Wiskosin. Η τελευταία παγετώδης περίδος σε Ευρώπη και Β. Αμερική (Wurm ή Wiskosin αντίστοιχα) έληξε πριν από 20000 χρόνια.

Δεν υπάρχουν σχόλια: